Avrupa ve İskandinav Ülkeleri Ekonomik Darboğazın Tam Ortasında

Türkiye’de ekonomik kriz ve yoksulluk her gün konuşuluyor. Ancak, kamuoyunda pek dile getirilmeyen bir gerçek var: Avrupa da derin bir ekonomik darboğazın tam içinde. Pandemi sonrası başlayan süreç, enerji krizi, yüksek enflasyon ve durgunluk tehlikesi ile birleşerek refah toplumlarının dengesini sarstı. Özellikle İskandinav ülkeleri gibi “refah cennetleri” olarak bilinen coğrafyada bile hayat pahalılığı, alım gücünün düşmesi ve işsizlik korkusu vatandaşları sarıyor. Türkiye’de iktidar medyası da dahil olmak üzere bu durum pek konuşulmuyor. Oysa Avrupa, adeta ekonomik alarm zilleriyle sarsılıyor.

Pandemi ile Başlayan Kriz, Avrupa’yı Sarstı
Avrupa Birliği ülkeleri, pandemi sürecinde uyguladıkları kapanmalar ve destek paketleri ile bir süre ayakta kalmayı başarsa da, o dönemde oluşan ekonomik yük şimdi daha net hissediliyor. Pandemi sonrası başlayan tedarik zinciri sorunları, Ukrayna-Rusya savaşıyla patlak veren enerji krizi ve küresel enflasyon dalgası, Avrupa ekonomisini kemiriyor. Euro Bölgesi 2024 yılına girerken, ekonomisi adeta yerinde sayıyor. Büyüme oranları sıfır ya da eksi değerlerde seyrediyor. Enflasyonun ise %2,5 civarında olduğu belirtiliyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB), faiz artışları ile durumu kontrol altına almaya çalışsa da, halkın cebindeki yangın hala sönmüş değil.

Almanya Lokomotif Olmaktan Çıkıyor
Avrupa’nın lokomotifi olarak görülen Almanya, adeta frene bastı. 2024 yılında ekonominin daralması bekleniyor. İhracata dayalı Alman ekonomisi, küresel talepteki düşüşten olumsuz etkilendi. Yüksek enerji fiyatları sanayi üretimini baskı altında bırakırken, reel sektörde daralma sinyalleri geliyor. Ülkede işsizlik rakamları tırmanmasa da, insanlar enflasyon nedeniyle alım gücünü hızla kaybediyor. Özellikle gıda ve enerji fiyatları halkın bütçesini sarsıyor.

Fransa ve İngiltere’de Sosyal Çatlaklar Derinleşiyor
Fransa ve İngiltere ise adeta siyasi krizlerle ekonomik krizleri iç içe yaşıyor. Fransa’da emeklilik reformuna karşı halk sokaklara dökülürken, ülkede temel ihtiyaç fiyatları giderek yükseliyor. Orta sınıf Fransız vatandaşları bile geçim sıkıntısı yaşamaya başladı. İngiltere ise Brexit sonrası yaşadığı ticaret daralması ve enerji krizinin yüküyle zor günler geçiriyor. Enflasyon hala yüksek seyrediyor, faiz oranları artmış durumda, ancak halkın borç yükü de artıyor. Ev kiraları ve gıda fiyatlarındaki yükseliş özellikle dar gelirli kesimi sarsıyor.

İskandinav Ülkelerinde de Refah Eriyor

Refah seviyesi yüksek İskandinav ülkeleri bile ekonomik krizin etkilerini derinden hissediyor.

İsveç: Enflasyon, konut kredisi faizleri ve enerji fiyatlarındaki artış halkı endişelendiriyor. İsveç gibi dünyanın en zengin sosyal devlet modellerinden birinde bile, insanlar markette temel gıda alışverişini kısar hale geldi.

Norveç: Petrol zengini olmasına rağmen Norveç’te de enerji fiyatları ve kira giderleri hızla yükseldi.

Danimarka ve Finlandiya: Hayat pahalılığı buralarda da artık gündemin başında yer alıyor. Özellikle Finlandiya’da iş dünyasında durgunluk sinyalleri ve küçülmeler yaşanıyor.

Bu ülkelerde işsizlik oranları hala düşük olsa da, alım gücündeki düşüş yurttaşları tedirgin ediyor. Artık bir “refah devleti vatandaşı” olmak bile, ekonomik güvende olmak anlamına gelmiyor.

Avrupa’da Hayat Pahalılığı En Büyük Endişe

Bugün Avrupa’nın hemen her kentinde sokaktaki vatandaşın en büyük sorunu, “Hayat çok pahalı!” cümlesiyle özetlenebilir. Gıda fiyatları, enerji giderleri ve konut kiraları hızla artarken, gelirler aynı oranda yükselmiyor. Özellikle sabit gelirliler ve emekliler geçim mücadelesi veriyor. Sosyal yardımlar artsa da, enflasyon karşısında bu destekler eriyor.

Türkiye’deki Kriz Avrupa ile Aynı Kökten Besleniyor

Türkiye’de yaşanan ekonomik krizin dinamikleri elbette farklı yönlere sahip. Ancak enflasyon, alım gücünün düşmesi ve gelir dağılımındaki adaletsizlik gibi temel sorunlar, Avrupa’daki gelişmelerle benzerlik taşıyor. Avrupa’da da halk, “Ayın sonunu nasıl getireceğim?” sorusunu soruyor. Tek fark, Türkiye’deki enflasyon oranlarının çok daha yüksek olması ve para birimindeki değer kaybının derinliği.

Kriz Global, Çare Ortak Mücadelede

Ekonomik kriz artık sadece Türkiye’nin değil, Avrupa’nın ve hatta dünyanın ortak sorunu. Pandemi sonrası değişen ekonomik dengeler, savaşlar, enerji krizi ve küresel tedarik zinciri kopmaları tüm ülkeleri etkiliyor. Türkiye’de kriz konuşulurken, Avrupa’daki yoksullaşma ve pahalılık göz ardı edilmemeli. Çünkü gerçek şu ki; artık ne Almanya o eski Almanya, ne de İsveç o bildiğimiz İsveç. Dünyanın her yerinde, sıradan vatandaşın cüzdanı boşalıyor. Ekonomik kriz küresel ve çözüm de küresel dayanışmadan geçiyor.

Tandoğan Uysal