Yağmurların başlamasıyla birlikte aranan Muğla lezzetlerinin başında gelir Tarhana. Bol börülceli, kavurmalı ve etli kırmızıbiberli. Eğer yaz aylarında ağustos böceği gibi sadece yaylada ötüp durmadıysanız kış aylarında içinizi ısıtacak vurumluk tarhanalarınız var demektir. Yazın sıcak günlerinde başlar hazırlık. Öncelikle tarhanalık buğdayınızı yardırır hazır edersiniz. Sonrasında ise evde yapım süzme yoğurdu alır başlarsınız çalışmaya.

Yoğurt ve tarhanalık buğdayı tuzu karıştırıyoruz. Çok cıvık olmayacak şekilde yoğurup üzerini kapatıp ekşilenip mayalamaya bırakıyoruz. 1-2 gün bekletip ertesi gün güneşe verilen kurabiye şekli verilerek dizip kurutmaya bırakıyoruz. Güneşten ve sinekten zarar görmesin diye üzerine tül örtüyoruz. Tarhananın serdiğimiz yüzü kuruyunca öbür yüzünü çevirip yaş tarafını da kurutuyoruz. Kurutmalık yeri kalmaması için, kuruduğundan emin olunca topluyoruz. Ardından da bez bir kese yada cam kavanozların içinde kış boyunca tüketmek için kaldırıyoruz.

***

Gelelim tarhananın pişirilmesine. Tarhana topakları ve börülce yumuşayıp çabuk pişmesi için akşamdan suda bekletilir. Islatılan malzeme, sabahleyin soğuksu ekleyerek derin bir tencereye alınır. Kaynayana kadar sürekli karıştırarak pişirilir. İçine kuru biber, kemikli et/kavurma, salça ve rendelenmiş domates eklenir. Kuru tarhana önceden ıslatılmamış olursa çorbası daha geç pişer ki bu süre bir saati bulur. Çorbaya, ocaktan indirmeden önce ezilmiş sarımsak eklenir, indirdikten sonra da sadeyağda kavrulmuş toz kırmızıbiberle hazırlanmış sos dökülür. Göceleri belirgin, iri olan bu çorbanın kıvamı daha koyudur.

***

Muğla’da siyaset de tarhana gibidir aslında. Henüz yağmurlar başlamadan hazırlıklar başlar. Yağmur yağdığında açıkta kalmamak için kim nereye aday olacak belirlenir. Bu süreçte hazırlanan adaylar güneşte pişmeye yada başka bir değişle olgunlaşmaya bırakılır. Ardından bozulmaması için özel saklama koşulları sağlanarak beklemeye alınır. Ardından Yağmur mevsimi yani sandık mevsimi geldiğinde özenle saklanan yerinden alınarak seçmenin önüne sunulur. Bu süreçte içine kuru börülce, kemikli et ve biber niyetine hazırlanan projeler yapılan hizmetler ve teşkilat çalışmaları eklenerek uzun bir süre kaynayama bırakılır. Sandıklar açıldığında kaynama süresi yeterli ise rahatça servis edebilirsiniz. Muğla’nın ana kodlarını bilmeden siyaset yapmak pek mümkün değildir. Muğla’yı anlamak ve hizmet etmek için önce onu tanımak sonra da onun gibi düşünmek gerekir. Siyasetin yerel aktörlerinden bilenlere hatırlatmamız, bilmeyenlere de öğretmemiz gereken bir Muğla değimi var aslında “Taharna aşı gaşınan, her şee yakışınan.”