Türklerin köklü geleneklerinden biri olan çam ağacı süsleme geleneği, aslında Hristiyanların Noel kutlamalarından önce Türkler arasında başlamış bir adettir. Türklerin eski inançlarına göre, hayatın devamlılığını simgeleyen "Hayat Ağacı" motifi, bu geleneğin temelini oluşturmuştur. Bu gelenek, günümüz modern dünyasında Avrupa'ya Türkler aracılığıyla taşınmış ve burada Noel kutlamalarıyla özdeşleşmiştir.
Eski Türklerin "Hayat Ağacı" inancı oldukça derindir
Bu inanç, yerin göbeğinden göğe kadar uzanan bir ağacı tasavvur eder ve bu ağaç, yaşamın ve sonsuzluğun simgesi olarak kabul edilirdi. Gök Tanrısı'nın bir ucunda yer aldığına inanılan bu ağaç, aynı zamanda 'Sümerler' ve diğer eski Orta Asya halklarında da benzer şekillerde betimlenmiştir.
Türkler, bu ağacın altına adaklar koyar, yılın son gününde Tanrı'dan niyazda bulunurlardı. Bugün hala 'Orta Asya' halkları, özellikle 22 Aralık'taki 'gündönümünde', evlerine "Akçam Ağacı" getirirler. Bu ağaçlar, Tanrı'ya edilen dualar ve istenilen dileklerle süslenir. Aralarına kurdeleler, dilekler yerleştirilir ve Tanrı'dan gelen yılın yeni başlangıcı için umut edilir.
'Türklerdeki bu ağaç süsleme geleneği', Noel ile ilişkilendirilmiş gibi görünse de, aslında tamamen Türk kültürüne özgü bir adettir. 16. yüzyılda Almanya'da başlamış olan çam ağacı süsleme geleneği, Türklerin Avrupa'ya göç etmesi ve kültürlerini taşımalarıyla yayılmaya başlamıştır.
'Nardugan ve Güneşin Doğuşu'
Türklerde 21-22 Aralık'ta, gece ve gündüz eşitlenir ve ardından gündüzler uzamaya başlar. Bu gece, eski Türklerin takviminde çok özel bir yere sahiptir. "Nardugan" olarak adlandırılan bu gece, "doğmuş güneş" anlamına gelir ve Türkler'in inancına göre, Güneş, karanlıkları yenerek yeniden doğar.
Nardugan'da, yaşam ağacı temsili olarak Akçam altına dualar konur, hediyeler bırakılır ve şarkılar söylenir. Türkler bu geceyi, hayatın devamını simgeleyen bir kutlama olarak kabul ederlerdi. Aynı zamanda, Nardugan kutlamaları, aile içindeki bağları güçlendirmek için büyük önem taşırdı. Yaşlılar ziyaret edilir, sofralar kurulur ve bir arada yemek yenirdi.
Bu gelenekler, 'Tatarlar, Başkırlar, Çuvaşlar ve Karaçay-Malkarlar' gibi topluluklar tarafından günümüze kadar yaşatılmaktadır. "Hayat Ağacı Motifi" Türklerin eski kültürlerinde, özellikle halı ve kilim desenlerinde sıklıkla yer alan "Hayat Ağacı" motifi, yaşamın döngüsünü ve sonsuzluğunu simgeler.
'Hititler, Urartular' ve daha sonraki dönemlerde, 'Selçuklu' ve 'Osmanlı' dönemlerinde de bu motifin etkileri görülür. Bu motif, Türk kültüründe yaşamın, doğanın ve Tanrı'nın insanla olan bağının bir temsili olarak kabul edilmiştir.
'Muazzez İlmiye Çığ'ın araştırmalarına göre, 'Hayat Ağacı' motifi eski Türk kültürünün önemli bir parçasıdır ve zaman içinde bu gelenekler, Türklerin göç ettiği yerlerde izlerini bırakmıştır. Bu nedenle, 'çama ağacı süslemek' sadece bir Batı geleneği değil, Türk kültüründen dünyaya yayılmış bir adettir.
Bugün, çam ağacı süsleme geleneği, sadece 'Noel' kutlamalarıyla sınırlı kalmayıp, Türklerin geçmişten bugüne uzanan derin kültürel miraslarının bir yansıması olarak varlığını sürdürmektedir.
Çam ağacı süslemek günah mı?
Çam ağacı süslemek, özellikle Hristiyanlıkta Noel kutlamalarının bir parçası olarak yaygın bir gelenektir. Ancak, İslam dini açısından bu konuya bakıldığında, çam ağacı süslemenin doğrudan "günah" olup olmadığına dair net bir hüküm yoktur. İslam'da, bir eylemin günah olup olmadığını belirleyen en önemli faktör, o eylemin İslam'a uygunluğu, dini inanç ve öğretilerle çelişip çelişmediğidir.
İslam'da, özellikle bidat (dinde sonradan eklenen yenilikler) konusunda dikkatli olunması gerektiği vurgulanır. Eğer bir kişi çam ağacı süsleme eylemini bir dini ritüel olarak kabul eder veya buna tapar, bu durum, İslam'daki tevhid inancı ve Allah'a ibadet anlayışıyla çelişebilir. Ancak, çam ağacı süslemek sadece eğlencelik veya dekorasyon amacıyla yapılıyorsa ve dini bir anlam taşımıyorsa, çoğu İslam alimine göre bu bir günah değildir.
Sonuç olarak, çam ağacı süslemenin dinen günah olup olmadığı, niyet ve bağlama göre değişir. Eğer bir kişi bunu dini bir anlamda yapmıyorsa, genellikle günah olarak değerlendirilmez. Ancak, İslam'da sadece Allah'a ibadet etmek gerektiği için, herhangi bir şeyin ibadeti ya da dini ritüelleri çağrıştırmaması önemlidir.
Diyanet İşleri Başkanlığı, çam ağacı süslemenin İslam geleneklerinde yer almadığını belirtiyor
İslam dininde, "Kim herhangi bir gruba benzeşirse o da onlardandır." (Ebu Davûd, Libas 4) hadisinde ifade edildiği üzere, diğer dini toplulukların adetlerine uymak ve onlara benzemek yasaklanmıştır. Bu bağlamda, çam ağacı süslemek gibi Hristiyanlara özgü geleneklerin, İslam kültürüne ait olmadığı ve Müslümanların bu tür pratiklere katılmamaları gerektiği vurgulanmaktadır.
Diyanet İşleri Başkanlığı, çam ağacı süslemenin İslam geleneklerinde yer almadığını belirterek, bu tür uygulamaların İslam'ın öğretileriyle çeliştiğini ifade etmiştir. Müslümanların kendi kültürel ve dini değerlerine uygun geleneklerini yaşaması gerektiği vurgulanmış, yabancı kültürlerin dini ritüellerine benzemekten kaçınılması gerektiği hatırlatılmıştır.
