Dünya genelinde birçok ülkede devlet başkanına hakaret suç sayılmasına rağmen, Türkiye’de bu suçtan açılan davaların sayısı olağanüstü seviyelere ulaşmış durumda. 2014-2019 yılları arasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla 128.872 kişi hakkında soruşturma açıldı ve bunların 27.717’si mahkemeye taşındı. Bu davaların sonucunda 2019 yılında 3.831 kişi mahkûm oldu.
Bu rakamlar, Türkiye’yi dünya genelinde en fazla devlet başkanına hakaret davası açılan ülkelerden biri haline getiriyor. Peki, Türkiye bu konuda nasıl bir konumda? Dünyada diğer ülkelerde bu suç nasıl uygulanıyor?
Avrupa Klasmanında Türkiye Zirvede
Avrupa ülkelerinde devlet başkanına hakaret yasalarla tanımlanmış olsa da, uygulama açısından Türkiye’den çok farklı bir tablo söz konusu.
• Almanya: Cumhurbaşkanına hakaret suç olarak tanımlansa da, ceza genellikle para cezası ile sınırlı kalıyor ve çok az dava açılıyor. 2017’de yabancı liderlere hakaret yasası tamamen kaldırıldı.
• Fransa: Eskiden Cumhurbaşkanına hakaret suçtu, ancak 2013’te bu yasa iptal edildi.
• İspanya: Kral’a hakaret suç olarak görülüyor ama pratikte çok nadiren ceza veriliyor.
• İtalya: Cumhurbaşkanına hakaretin cezası 1 ila 5 yıl arası hapis olsa da, uygulamada çok az dava açılıyor.
Türkiye ise bu ligde açık ara farkla en fazla dava açılan ülke konumunda.
Asya ve Orta Doğu Klasmanında Sert Cezalar Var Ama Türkiye Farklı Konumda
Bazı Asya ve Orta Doğu ülkelerinde devlet başkanına hakaret ciddi yaptırımlarla karşılanabiliyor.
• Tayland: Krala hakaret edenlere 3 ila 15 yıl arasında hapis cezası verilebiliyor.
• Suudi Arabistan: Kral veya yöneticilere hakaret terör suçu olarak değerlendirilip ağır cezalar verilebiliyor.
• Çin: Devlet başkanına doğrudan hakaret suçu yok, ancak “devlete karşı suçlar” kapsamında ağır yaptırımlar uygulanabiliyor.
Türkiye, ceza oranı açısından bu ülkelerle kıyaslanabilir olsa da, dava sayısı açısından çok daha üst seviyede yer alıyor.
Latin Amerika’da Türkiye’den Daha Hafif Uygulamalar Var
Latin Amerika ülkelerinde de benzer yasalar mevcut olsa da, Türkiye kadar sıkı bir uygulama bulunmuyor.
• Venezuela: Devlet başkanına hakaret edenlere 6 ila 30 ay arası hapis cezası verilebiliyor.
• Brezilya: Suç olarak kabul ediliyor ama genellikle para cezası ile geçiştiriliyor.
• Arjantin: Suç olarak tanımlanmış olmasına rağmen, pratikte çok az uygulanıyor.
Bu ülkelerde devlet başkanına hakaret suç olsa da, Türkiye’deki kadar yaygın bir şekilde davalar açılmıyor.
Türkiye, Devlet Başkanına Hakaret Davalarında Dünya Şampiyonu Mu?
Türkiye, devlet başkanına hakaret davalarında açık ara önde yer alıyor. Avrupa ülkelerinde bu suçun kapsamı daraltılırken veya tamamen kaldırılırken, Türkiye’de davalar on binlerce kişiyi etkiliyor. Tayland, Suudi Arabistan ve Çin gibi ülkelerde daha ağır cezalar olsa da, Türkiye dava açılma sıklığı bakımından rakip tanımıyor.
Dünya genelinde devlet başkanına hakaretin en çok mahkemeye taşındığı ülke Türkiye olabilir mi? Resmi veriler incelendiğinde, Türkiye’nin bu konuda üst klasmanda yer aldığı açıkça görülüyor.
