Gün geçmiyorki tüm haber kanalları ve gündüz kuşağı TV programlarında şiddet haberlerini duymayalım.
Ben sadece kadına şidddet olarak bakmıyorum. İnsana şiddet demek daha doğru olur. Hatta canlıya yapılan şiddet dense daha iyi olacak.
Bütün bunların yanlış olduğu cezasısnın olduğu bu suçu işleyenlerde dahil olmak üzere herkes tarafından bilindiği kesin.
Peki burada sorun ne? Öfkesini ve yanlışını kontrol edip edemediğindir ki burada devreye İRADE giriyor. Peki irade diyoruz da herkes tarafından sıklıkla kullanılan İRADE nedir? Hangi alanda ne derecede etkilidir. İrade; Belirli bir yapabilme gücünü varlığını belirtmek için kullanılan bir kavramdır. Özetle birkaç tanımı şöyledir. İrade; enerjik kararlılıktır. Kendine söz geçirebilme sanatıdır. Kendi kendini kontrol edebilme gücüdür. İrade içinde duyum, bilgi, tahayyül ve düşünme gibi, psikoloji- norofizyolojidir ve kültür kavramlarını da barındırmaktadır.
Burada şunu belirtmekte yarar var ,BİLGİ İRADENİN ÖN ŞARTIDIR. İnsanda irade kesin hükmünü verince kudret ortaya çıkar. Kasları ve bunlara bağlı organları harekete geçirir. Özetle insan tamlığını tehdit eden gerginlikleri azaltmak için eyleme geçer. Gazelli’ ye göre ihtiyari hareketlerin ( isteğe bağlı) başlangıcı eksik varlığın tamlığa ihitiyacı ve talep arzusudur.
Zaten insanı diğer canlılardan ayıran özellik bilgi ve irade kavramlarıdır. O nedenledir ki diğer canlılara göre seçkin bir konumdadır. Yine insanda düşünme muhakeme, seçme ve bağlanma modeli bir davranışın başlıca özellikleri olarak kabul edilir.
Davranışlarınızın kontrolünde irade çok büyük etkiye sahiptir. Kendinizi ne kadar kontrol edebildiğiniz ve ne kadar hakim olduğunuz güçlü iradenizin varlığının göstergesidir. Daha iyi kavrayabilmek için iradenin beş özelliğini bilmekte fayda var.
- Kendini bilmek
- Bilinçli farkındalık
- İradeye sadakat
- Cesaret
- İçsel Eğitmenlik
Her bir madde ayrı ayrı açılabilir. Ayrı bir başlık oluşturabilir. Ancak sıkmamak adına kısaca başlıklar ile hatırlatmak istedim.
Peki insan neden kendini kontrol edemez?
Ödüllendirme bekliyorsanız
Bağlanma bozukluğu varsa
Seçici kontrol kaybı yaşıyorsanız
Dürtüsellik varsa ,
Yukarıda belirtilen maddeler arasında şiddet ve şiddete yönelmeye iten nedenlerin başında bağlanma bozukluğunun varlığıdır. İrade yetisinin hangi canlılarda olup olmadığı sorusunun cevabı büyük ölçüde biyoloji ve nörobilim alanına girdiğini belirtmiştik. Bu alanda bir çok çalışmalar yapılmış ve önemli etkisi olan bilim adamı İspanyol fizyolog ve nörobilime Jose Manuel Delgado’ dır. Delgado Stimoceiver (uyaran alıcısı)adını verdiği cihazı boğanın orta beyin bölgesine uzaktan kontrol edebilir durumda yerleştiriyor. Boğa matadora saldırmak üzereyken son anda davranışını değiştiriyor. Sanki içeriden trene basılmış gibi yerini değiştiriyor.
Bu kısa anekdottan sonra bu şiddet sarmalı nasıl önlenir? Bireysel olarak yapılacak olanlar ve toplum sağlığı açısından yapılacaklar nelerdir? Bireysel olarak;
- İradenize engel olan nedenleri iyi analiz ediniz
- Temel değerlerinizi bilmeli ve korumak için çaba göstermelisiniz
- Ben nasıl biri olmalıyım (kaba-nazik-düşünen-düşünmeyen-mutlu-mutsuz vb) sorusunu kendinize sormalı ve cevabını kendiniz bulmalısınız.
- Beden ve ruhun birbirini tamamladığını unutmadan vücudunu tanımalısınız, böylece kontrol etme noktasında sorun yaşanmayacaktır
- Beklentileriniz gerçekçi olmalıdır
- Yaptığınız işe ve kendinize değer verin
- Bahane üretmeyin
- Çözümler için farklı yollar deneyin
- Hedefe giden yolu eğlenceli hale getirin
- Rutinleriniz olmalı
- Arkadaşlıklar önemlidir
Peki yöneticilerin toplum sağlığı açısından uygulaması gerekenler:
Yönetici;
- İletişim dilini disipline etmeli
- İnsan sevgisini ön plana koymalı
- Aöanemli sorun haline gelen şiddet için; acil ruh sağlığı eylem planı hazırlanmalı
- Öncelikle büyük şehirlerde olmak üzere vatandaşın kolayca ulaşabileceği merkezler oluşturulmalı
Toplum ruh sağlığını tehdit eden sık rastlanan risk faktörleri (yetersiz beslenme, travmalı çocuklar, akraba evlilikleri, göçler, ekonomik güçlükler ve benzeri) incelenerek bunlara göre aksiyon planları geliştirilmeli.
