Hem tarihi hemde turistik özellikleriyle dikkat çeken Muğla, kültürel mirasları ile görenleri büyülüyor. Muğla’nın geleneksel avlu kapıları, Muğla’daki eski evlerin karakteristik yapılarından biri olarak, şehrin kültürel mirasında önemli bir yer tutuyor. Şehir mimarisinin önemli bir parçası olan Kuzulu Kapılar, yöreye özgü özellikleriyle dikkat çekiyor.
Muğla’nın Kuzulu Kapısı genellikle iki geniş kanattan oluşan ve bunlardan sağ tarafta yer alan küçük kapıdan ikinci bir giriş sağlanan, özgün bir tasarıma sahip. Kapıların yükseklikleri, yaklaşık 2.30 metre olan avlu duvarlarının yüksekliğiyle uyumlu şekilde tasarlanmış. Çoğu Kuzulu Kapı, kiremit örtülü, iki tarafa meyilli ahşap çatılar ile donatılmış.
Bu özellikler, Muğla'nın geleneksel ev mimarisinin bir parçası olarak, hem fonksiyonel hem de estetik açıdan oldukça önemli. Kuzulu Kapı’lar, sadece işlevsel olmakla kalmayıp, aynı zamanda tarihi ve kültürel bağlamda da şehirdeki geçmişin izlerini taşır.
Bu özel yapılar, Muğla'nın kültürel kimliği ve yerel yaşam tarzı hakkında bilgi verirken, aynı zamanda geleneksel mimarinin korunmasına olanak tanır. Günümüzde, Kuzulu Kapılar, hem yerel halk hem de turistler tarafından ilgiyle izleniyor, Muğla'nın tarihî zenginliklerini keşfetmek isteyenler için önemli bir simge haline geliyor.
BİR ANA KAPI BİRDE KÜÇÜK "KUZU" KAPI BULUNUR
Muğla’nın Kuzulu kapılarında bir ana kapı birde küçük "kuzu" kapı bulunur. Kuzulu kapıda ana kapı, yük indirileceği zaman, at arabası, deve gibi yük hayvanları için kullanılırdı. Küçük kapı ise evin sakinleri ve misafirler tarafından kullanılıyor. Kuzulu kapılarda küçük olan kapıların boyu, insan boyuna göre kısa yapılmıştır. Kapının kısa yapılmasının nedeni içeri giren kimselerin ev halkına saygısını, hürmetini ifade etmesi için eğilerek girmesini sağlamak olarak anlatılıyor.
Muğla’da bulunan çoğu küçük kapının arkasında kendine has bir ses çıkaran çıngırak mevcut. Ayrıca, kapının kendi kendine kapanmasını sağlamak için ağırlık prensibiyle çalışan bir tokmak bulunuyor.
İNCE VE KALIN TOKMAK BULUNUR
Türkiye Yazarlar Birliği Muğla İl Temsilcisi Prof. Dr. Namık Açıkgöz, gazetemize kuzulu kapıların yapısına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Eskiden kuzulu kapılarda iki tokmak bulunduğunu dile getiren Prof. Dr. Namık Açıkgöz, “Kuzulu kapılar büyük avlulu evlerin girişlerinde avluya açılan kapılardır. Kuzulu kapı denmesinin sebebi hem büyük kapı hem küçük kapı kanadı vardır. Büyük kapı kanatları tam açıldığında develer, atlar girer içeri ve bu kapıların içerisinde birde kapının kuzusu dediğimiz küçük kısım vardır. Bu küçük kısımda her iki kanatta olur. Kanatlardan içeri insanlar girer. Bu kapılarda eskiden iki tokmak olurdu. Bir tanesi kalın ses çıkaran bir tanesi de ince ses çıkaran tokmaktır. Kalın tokmakları dışardan gelen eğer erkekse kalın tokmağı kullanır içerden erkek karşılardı. Kadınsa eğer ince tokmağı kullanırdı içeriden kadın karşılardı. Böyle bir nezaket kuralı vardı. Tamamen ahşaptan yapılan iri başlı mıhlarla çakılan bu kapılar son derece dayanıklı olurlar. Aynı zamanda bahçe kapısı olarak kullanıldığı için kedinin, köpeğin, tavuğun girip çıkması için yere yakın yerlerde delik olurdu. Biz bu eski yapılarımız ile diğer canlılara olan saygımızı da göstermiş olurduk.
Bu kapıların aşağı yukarı bütün yapı özelliğine baktığımızda baya eski zamanlara kadar gittiği 600 yıllık zamanlara gittiği tahmin ediliyor” dedi.
