Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’yi 22 yıldır kesintisiz yöneten bir siyasi lider olarak, ülkenin yakın tarihinde derin izler bırakmış bir figürdür.
Türkiye’nin modern siyasi tarihine dair yapılacak değerlendirmelerde Erdoğan, hem olumlu hem de tartışmalı yönleriyle anılacaktır.
Türkiye’yi krizden çıkarmak için geldi
Erdoğan, 2002’de Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ile iktidara geldiğinde, Türkiye’yi ekonomik krizden çıkarmaya ve siyasi istikrar sağlamaya odaklanmış bir lider olarak dikkat çekti.
-Güçlü lider ve reformist
İlk yıllarında, ekonomik reformlar, AB ile müzakere süreci, demokratikleşme adımları ve sağlık reformları gibi alanlarda attığı adımlar geniş bir toplumsal destek buldu. Bu dönemde, Erdoğan’ın “reformist” kimliği ve “güçlü liderlik” vasıfları öne çıktı.
-Uzun süre onu yıprattı
Ancak Erdoğan’ın iktidarda kalma süresi uzadıkça, Türkiye’nin siyasetinde ve yönetim tarzında önemli değişimler meydana geldi. 2010’lu yıllardan itibaren, otoriterleşme eleştirileri, medya üzerindeki baskılar, yargı bağımsızlığının sorgulanması ve hukukun üstünlüğü alanındaki sorunlar sıkça tartışılmaya başlandı.
-Tek adam rejimi demokratik eleştirilere yol açtı
2017’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte, Erdoğan’ın liderliğinde daha merkeziyetçi bir yönetim modeli benimsendi ve yürütme, yasama ve yargı üzerindeki denetim mekanizmaları zayıfladı. Bu durum, Türkiye’de demokratik gerileme eleştirilerini artırdı.
-Daha farklı bir dış politika geliştirdi
Aynı zamanda Erdoğan, Türkiye’nin dış politikasında da önemli bir dönemeç oldu. Geleneksel ittifaklardan saparak daha bağımsız bir çizgi izleyen Erdoğan, Orta Doğu, Afrika ve Asya’da etkisini artırmayı hedefleyen bir dış politika stratejisi geliştirdi.
Özellikle Suriye krizi, Doğu Akdeniz’deki enerji kaynakları meselesi ve Türkiye’nin NATO üyeliği çerçevesindeki dengeleri yönetme konularında dikkat çeken bir rol oynadı. Bu bağımsız dış politika adımları, kimi zaman Batı ile ilişkilerde gerilim yaratsa da, Erdoğan’ın milliyetçi bir tabanı pekiştirmesine katkı sağladı.
-Türk siyasetine kutuplaşmayı soktu
Erdoğan’ın tarihe geçecek bir diğer yönü, Türk siyasetini kutuplaştıran ve belirgin ideolojik çizgilerle ayıran bir lider olarak anılması olacaktır.
-Milletin adamı
AK Parti’nin muhafazakar kesimi mobilize etmesi, laik-muhafazakar gerilimi yeniden canlandırdı. Kendisini “milletin adamı” olarak tanımlayan Erdoğan, halkın geniş kesimlerine hitap etmeyi başarsa da, bir yandan toplumdaki ayrışmaları da derinleştirdi.
Erdoğan hakkında tarihe düşülecek not, onun uzun iktidar süresinin bir dizi dönüm noktası ve farklı evreler içerdiğini gösterecektir.
-Hem dönüşümcü hem de duraklamadan neden olan lider oldu
Türkiye’nin modernleşme ve küreselleşme süreçleriyle başa çıkmaya çalıştığı bir dönemde, Erdoğan hem büyük bir dönüşümün lideri hem de bu dönüşümün bazı yönlerde duraklamasına neden olan bir figür olarak anılacaktır.
-Türk siyaset perdesinde en fazla kalan tek lider
Recep Tayyip Erdoğan, 2003 yılından beri Türkiye’nin yönetiminde aktif olarak yer alıyor. 2003-2014 yılları arasında 11 yıl Başbakan, 2014 yılından itibaren de 10 yıl Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
Kimi kesimlerce “Türkiye’nin inşasında kilit bir lider” olarak anılsa da, kimilerince “demokratik kazanımların erimesine yol açan” bir lider olarak tarihe geçecektir.
Tandoğan Uysal