Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenlemeyle sigara üzerindeki özel tüketim vergisi (ÖTV) oranı değiştirildi. Bu değişiklikle birlikte, sigara fiyatları üzerindeki vergi oranları yeniden yapılandırıldı. Sigara fiyatlarına yansıyan mali çarpan, 4,4’ten 3,8’e indirildi. Enflasyonla mücadele ve maliye politikalarına destek verilmesi amacıyla yapılan bu düzenleme, maliyetlerin 1 lira artması durumunda sigara fiyatlarının 3,8 lira artmasını sağladı.
Sigara üzerindeki vergi sistemi, fiyata dayalı olan nispi vergi oranları nedeniyle yüksek enflasyonist etkiler yaratabiliyor. Bu tür yüksek mali çarpanlar, maliyet artışlarının sigara fiyatlarına daha büyük oranlarda yansımasına neden olarak enflasyonun olumsuz etkisini artırabiliyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılında tütün ürünlerinden elde edilen ÖTV, bir önceki yıla göre yüzde 75 artışla 309 milyar TL olarak kaydedildi. Sigara ÖTV gelirlerindeki bu artış, toplam vergi geliri artışından (yüzde 62) ve toplam ÖTV geliri artışından (yüzde 56) daha yüksek oldu. Tütün ürünlerinden elde edilen bu gelir, toplam ÖTV gelirlerinin yüzde 21'ini, toplam vergi gelirlerinin ise yüzde 4'ünü oluşturdu.
Yeni düzenlemeyle, Türkiye'deki sigara vergi sistemi, Avrupa Birliği (AB) ülkeleriyle kıyaslandığında önemli farklar gösteriyor. AB ülkelerinde nispi vergi oranı ortalama yüzde 27, mali çarpan ise yaklaşık 2 civarında. AB ülkelerinde sigara vergilendirmesinde yapılan düzenlemeler, nispi vergi oranını düşürüp maktu vergi tutarını artırarak enflasyon etkisini minimize etmek hedeflendi.
İsveç ve Danimarka gibi ülkeler, nispi vergi oranlarını tek seferde düşürerek sigara vergilendirme sistemini daha öngörülebilir hale getirmiştir. Portekiz ve Romanya gibi ülkeler de benzer adımlar atarak sigara vergilerini yeniden yapılandırmıştır.
