Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki darbe girişimi 8 yılı geride bırakırken açılan davalarda darbeci sanıklara ceza yağdı.
Türk Silahlı Kuvvetleri içine sızan FETÖ'cü askerlerin 15 Temmuz 2016 akşamı gerçekleştirdiği darbe girişiminin ilk anlarından itibaren harekete geçen İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında sahada aktif olarak rol alan veya emri verenlerin de aralarında bulunduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı.
Yoğun süren soruşturmalar sonucunda darbeye ilişkin 8 yılda binlerce kişiyi sorgulayan savcılık, FETÖ'nün darbe girişiminde aktif katılım sağladığı veya örgütle bağlantılı olduğu belirlenen kişilere yönelik iddianameler hazırlanarak davaların açılmasını sağladı.
İstanbul'da açılan darbe davaları kapsamında sanık sayılarının çokluğu nedeniyle İstanbul Adliyesi'ndeki duruşma salonlarının yetersiz kalması üzerine davalar, sonradan adı Marmara Cezaevi olarak değiştirilen Silivri Ceza İnfaz Kurumları karşısındaki duruşma salonları, Bakırköy ve Kartal'daki adliyelerin büyük salonları ile Büyükçekmece ve Silivri'deki spor salonlarında görüldü.
Darbeciler tarafından 15 Temmuz 2016'da İstanbul'daki değişik noktalardan gerçekleştirilen saldırılara ilişkin haklarında dava açılan sanıkların tamamının ilk derece mahkemeleri sonuçlandı.
İstanbul'da darbeyi organize eden "Yurtta Sulh Biziz" isimli WhatsApp grubu üyelerinin de yer aldığı üst düzey subayların yargılandığı İstanbul ana darbe davası, İstanbul Valiliğinin işgali davası, İstanbul Emniyet Müdürlüğünün işgali davası, Bayrampaşa Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğünün işgali davası, 66. Mekanize Tugayı davası, Kuleli Askeri Lisesi-Çengelköy davası, Orhanlı Gişeleri davası gibi davaların da yer aldığı pek çok dosya, Yargıtay tarafından büyük oranda onanarak sanıklar hakkındaki cezalar kesinleşti.
Davaların bir kısmının temyiz aşamaları halen sürerken FSM Köprüsü'ndeki eylemlerden "azmettiren" sıfatıyla sorumlu iki eski albay hakkında açılan 2 yeni dava, Yargıtayca bir kısım sanıklar hakkında bozma kararı verilen ve aralarında 66. Mekanize Tugayı davası, Sultanbeyli Gişeleri davası, TRT- Taksim davasının da bulunduğu davalar ile tefrik edilen sanıklar hakkındaki dosyalar olmak üzere bazı dosyalarda, ilk derece mahkemelerindeki yargılamalar devam ediyor.
İstanbul'daki darbe girişimine ilişkin aralarında FETÖ elebaşı Fetullah Gülen ile Ahmet Zeki Gerehan, Engin Durmaz, İrfan Arat, Mehmet Murat Çelebioğlu, Mehmet Nail Yiğit, Onur Özden, Rıfkı Keser ve Uzay Şahin gibi bir kısım rütbeli eski subayların da yer aldığı firari sanıkların yakalanması için çalışmalar sürüyor.
Darbe girişiminin İstanbul ayağındaki yargılamalarda 2 bin 423 sanık hakkında hüküm kuran mahkemeler, 382 sanığa ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, 688 sanığa müebbet hapis, 282 sanığa da çeşitli sürelerde hapis cezası verdi.
Sanıklardan 789'una beraat veren mahkemeler, 282 sanık hakkında ise ceza verilmesine yer olmadığına dair karar hüküm kurdu.
Darbeye ilişkin ilk karar
İstanbul Valiliğini işgal eden askerlere yardıma gitmeye çalışan 1'i tutuklu 24 askerin üçer kez ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılması istemiyle yargılandığı dava, İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesince hükme bağlandı.
Mahkeme, 7 Temmuz 2017'de verdiği kararda, 1'i tutuklu 24 sanığın yargılandığı davada, tutuklu sanık Astsubay Yusuf Yıldız'ın "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmasına karar verirken, olay tarihinde er olarak görev yapan 23 sanığın beraatine hükmetti.
Temyiz başvurularını inceleyen Yargıtay 16. Ceza Dairesi beraat alan sanıklar hakkındaki hükümleri, "ceza verilmesine yer olmadığına" şeklinde değiştirerek kararı onadı.
İstanbul'un çatı davasında organizatörlerin cezası onandı
İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi "İstanbul'daki ana darbe davası"ndaki kararını 17 Nisan 2018'de açıkladı.
Tutuklu 14 sanıktan eski Tümgeneral Fethi Alpay, eski Tuğgeneraller Eyyüp Gürler ile Özkan Aydoğdu, eski Kurmay Albaylar Ahmet Gümüş, Mehmet Kapan, Müslüm Kaya, Nebi Gazneli, Ömer Faruk Özköse ile Kurmay Albay Sadık Cebeci, eski Kurmay Yarbaylar Şakir Çınar ile Fatih Karakaya ve eski Kurmay Binbaşı Murat Yanık, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırıldı.
Tutuklu sanıklardan eski Tuğgeneral Yüksel Durak hakkında "görevi kötüye kullanma" suçundan 10 ay hapis cezası veren mahkeme heyeti, Durak'ı ayrıca "silahlı terör örgütünün hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte silahlı terör örgütü adına suç işlemek" suçundan da 5 yıl 2 ay 15 gün hapis cezasına çarptırdı.
Mahkeme heyeti, sanıklar Muzaffer Düzenli, Eyyüp Gürler, Fethi Alpay, Murat Yanık ve Özkan Aydoğdu'ya kalkışma sırasında darbeciler tarafından şehit edilen Erol Olçok ile oğlu Abdullah Tayyip Olçok'un da aralarında bulunduğu 87 kişinin ölümünden sorumlu oldukları gerekçesiyle "nitelikli kasten öldürmeye azmettirme" suçundan da 87'şer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdi.
Ayrıca sanıklar Müslüm Kaya ve Nebi Gazneli de "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme" suçundan 3'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Sanıklar Mehmet Kapan ve Fatih Karakaya'yı 43 kişiye yönelik "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme", "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla çocuğu kasten öldürme" suçlarını işledikleri gerekçesiyle 43'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptıran mahkeme heyeti, Sadık Cebeci'yi, İlhan Varank'ın da aralarında bulunduğu 14 kişiye yönelik "kasten öldürme" suçunu işlediği gerekçesiyle 14 kez ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum etti.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi de 14 sanığa verilen hapis cezalarını hukuka uygun buldu, temyiz başvurularını inceleyen Yargıtay kararı onadı.
8 kişinin şehit edilmesiyle ilgili davaya ilişkin hüküm de onandı
Kapatılan Kuleli Askeri Lisesi, Vaniköy, Beykoz'da yaşananlar ve Çengelköy Polis Merkezi'nin işgaliyle burada çıkan olaylarda 8 kişinin şehit edilmesine ilişkin 14'ü eski polis 114 sanığın yargılandığı davada 10 Aralık 2018'de karar çıktı.
İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi, eski Albaylar Muammer Aygar ve Mürsel Çıkrıkçı'yı toplam 9 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 1805'er yıl, 26 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırdı.
"İradeleri komutanları tarafından fesada uğratıldığı" gerekçesiyle 57'si er, 7'si askeri öğrenci olan toplam 64 sanığa ise ceza verilmesine yer olmadığı hükmü kuran heyet, diğer sanıkları da çeşitli suçlardan değişen oranlarda hapis cezaları verdi.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 17 Haziran 2022'de yerel mahkemenin kararını onadı.
15 Temmuz Şehitler Köprüsü davası
FETÖ'nün darbe girişiminde o zamanki adıyla Boğaziçi Köprüsü olan ve İstanbul'da en çok şehidin verildiği 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'ndeki olaylara ilişkin dava, İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi'nin yaptığı yargılamalarla üst düzey güvenlik önlemleri ile 9 ay sürdü.
Mahkeme, 34 kişinin ölümüne ilişkin 143 sanık hakkındaki davayı 12 Temmuz 2018'de karara bağladı.
Mahkeme heyeti, kararda 72 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis, 22 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaydırmaya teşebbüse yardım" suçundan 17 yıl 7'şer ay, 5 sanığı da aynı suçtan 15'er yıl hapis cezasına çarptırdı.
Davanın en rütbeli sanıkları eski Yarbay Turgay Ödemiş ve eski Binbaşı Ahmet Taştan'a "anayasayı ihlal" ve "kasten öldürme" suçlarından toplam 35'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası veren mahkeme heyeti ayrıca çeşitli suçlardan Taştan'ın 3 bin 343 yıl, Ödemiş'in ise 3 bin 323 yıl hapisle cezalandırılmasına hükmetti.
Mahkeme, 34 vatandaşın şehit edilmesine ilişkin birçok sanık için de "kasten öldürme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmü kurarken, 44 sanık da beraat etti.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi sanıklardan bazıları hakkında verilen hapis cezaları ile bazı sanıklarla ilgili beraat hükümlerini çeşitli gerekçelerle bozarak 82 kişi yönünden dosyayı İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesine gönderdi.
FETÖ'nün "Selam Tevhid'de kumpas" davası yeniden görülüyor
İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, 236. celsede FETÖ/PDY'nin "Selam Tevhid" soruşturmasında kumpas kurduğu iddiasına yönelik firari sanıklar Fetullah Gülen ile eski emniyet müdürlerinin de yer aldığı 13'ü tutuklu, 13'ü firari 90 sanığın yargılandığı davaya ilişkin kararını 16 Aralık 2020'de açıkladı.
Yargıtayın 35 sanık yönünden bozma kararının ardından gönderilen dava dosyasının yargılaması yerel mahkemede sürüyor.
Yeniden görülen Atatürk Havalimanı'nı işgal girişimi davasında karar
15 Temmuz darbe teşebbüsünde Atatürk Havalimanı'nı işgal girişimi ve burada çıkan olaylarda 2 kişinin şehit edilmesine ilişkin, Yargıtayın bozma kararının ardından İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesince yeniden görülen 62 sanıklı davada karar açıklandı.
Mahkeme, 29 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan müebbet hapis cezasına çarptırırken, 22 sanığa da "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım" etme suçundan 12'şer yıl altışar ay hapis verdi.
Tutuklu sanıklardan eski başçavuş Aslan Özkan ve sözleşmeli er Muhammet Ömer Saldamli, "Şehit Mahir Ayabak'a yönelik "kasten öldürme" ve müştekiler Ahmet Örnek, Enes Babacan, Halil İbrahim Koşdaş ve Mehmet Bostan'a yönelik de "kasten öldürmeye teşebbüs" suçlarını işledikleri gerekçesiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis ve 57'şer yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Heyet, başka suçtan tutuklu sanık Yasin Keçeli'yi de aynı suçlardan ağırlaştırılmış müebbet ile 52 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum etti.
Mahkeme heyeti, 4 sanık hakkında "konut dokunulmazlığını ihlal etme" ve "kişiyi hürriyetinden yoksun kılma" suçlarından ceza verilmesine yer olmadığına, 4 sanığın da tüm suçlardan beraatine karar verdi.
Tutuklu 18 sanığın yurt dışına çıkış yasağı şeklinde adli kontrol tedbiri kapsamında tahliyesine karar veren heyet, 2 sanığın tutukluluk halinin devamına, 2 sanığın ise hükümle beraber tutuklanmasına hükmetti.
Heyet, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" ve "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım" suçlarından ceza verilen ancak duruşmaya gelmeyen 31 sanık hakkında, tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkarılmasına karar verdi.
Kararla ilgili Yargıtayın temyiz incelemesi devam ediyor.
FETÖ'nün darbe girişime ilişkin 138 askerin yargılandığı davada karar açıklandı
15 Temmuz darbe girişimine ilişkin aralarında muvazzafların da bulunduğu 28'i tutuklu, 138 askerin yargılandığı dava 5 Aralık 2022'de İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesince karara bağlandı.
Mahkeme heyeti, 38 sanığın "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım" suçundan 12,5 yıl ile 15 yıl arasında değişen sürelerde hapisle cezalandırılmasına hükmetti.
"Silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan 2 sanığı 1 yıl 6 ay 22'şer gün hapis cezasına mahkum eden mahkeme, sanıklar hakkında hükmün açıklanmasını geri bıraktı. Heyet, 2 sanığı da aynı suçtan 6 yıl 3'er ay hapis cezasına çarptırdı.
Mahkeme, 73 sanık hakkında üzerlerine atılı suçlardan, "yerine getirilmesi görev gereği zorunlu bir emrin uygulanması" nedenine ait koşulların gerçekleştiği hususunda kaçınılmaz bir hataya düştükleri gerekçesiyle ceza verilmesine yer olmadığına karar verdi.
Heyet, 23 sanığın üzerine atılı tüm suçlardan beraatlerine hükmetti.
Kararla birlikte tutuklu 5 sanığın, haklarında "yurt dışına çıkış yasağı" şeklinde adli kontrol tedbiri uygulanarak tahliyesine karar verildi.
İstinaf başvurularını esastan reddeden İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi, hükmün açıklanmasından sonra hayatını kaybeden 2 sanık hakkındaki davanın ise düşürülmesine karar verdi.
