Sağlığa birçok faydası dokunan bu bitki: İdrar yolları enfeksiyonu ve kadınların regl ağrılarını geçirmede öncü geliyor. Hem yemeği hem de salatası olarak farklı şekillerde mutfaklarda kullanılan bu bitki sağlığa faydası ile öne çıkıyor. Muğla Perşembe pazarı tezgâhına ilk kez getirilen ve sadece Karataş ailesinin satışa sunduğu Şevketi Bostan vatandaşlar arasında konuşulmaya devam ediyor.
Şevketi bostan, papatyagiller familyasına ait, sarı çiçekli ve dikenli bir bitkidir. Akdeniz ikliminin nemli havasını seven bu ot, doğal ortamda, özellikle çayırlarda kendiliğinden yetişen ve yabani bitki olarak bilinir. Genellikle halk arasında "bostanın dikenli otları" olarak tanınan şevketi bostan, sadece doğadaki varlığıyla değil, aynı zamanda ismiyle de dikkat çeker.
Peki, bu bitkinin adı neden "şevketi bostan"? Aslında "şevket" kelimesi, Arapçadan gelir ve "diken" anlamına gelir. Bu nedenle, "şevketi bostan" ifadesi, doğrudan "bostanın dikeni" anlamına gelir. Yani, bitkinin adı, onun dikensel yapısını ve doğadaki varlığını yansıtan bir tanımlamadır.
Şevketi Bostan Nedir?
Genellikle çayırlarda karşılaştığınız, sarı çiçekleriyle dikkat çeken şevketi bostan, aslında doğanın sunduğu bir şifa kaynağıdır. Hem mutfaklarda hem de geleneksel tedavilerde kullanılan bu bitki, anason kokusu ile tanınır ve dikenli yapısına rağmen sunduğu sağlık faydalarıyla öne çıkar.
Şevketi bostan, bilinen diğer isimleriyle akkız ve mübarekotu olarak da anılmaktadır. Bu bitki, köklerinden yemek ve ilaç yapabilen, doğal bir mucize olarak tanımlanabilir.
Akdeniz ikliminin hakim olduğu Portekiz, Fransa ve İran gibi ülkelerde sıkça rastlanan şevketi bostan, son yıllarda Türkiye’de de sağlıklı yaşam ve doğal beslenme trendlerinin artmasıyla mutfaklarda daha fazla yer bulmaya başlamıştır. Çayırlarda gördüğünüz bu sarı çiçekli ot, aslında faydalı bir besin kaynağı olup, doğada karşılaştığınızda değerlendirebileceğiniz şifalı bir bitkidir.
Şevketi Bostan Faydaları Nelerdir?
Şevketi bostan, tıp dünyasında uzun yıllardır bilinen ve sağlığa birçok fayda sağladığına inanılan bir bitkidir. Ülkemizde üç farklı türü bulunan bu ot, pek çok alanda kullanılmakla birlikte, özellikle geleneksel tedavi yöntemlerinde önemli bir yer tutar.
Geçmişte, şevketi bostan kaynatılıp suyunun içilerek, böbrek sağlığı üzerinde olumlu etkiler sağladığı düşünülüyordu. Hatta, bu otun böbrek taşlarını düşürmeye yardımcı olduğuna inanılırdı. Günümüzde de bu bitkinin, vücutta toksinlerin atılmasına ve boşaltım sisteminin düzenlenmesine yardımcı olduğuna dair birçok faydası bilinmektedir.
Şevketi bostan, karaciğerin temizlenmesinde, hücre yenilenmesinde ve kırışıklıkların giderilmesinde etkili bir ot olarak öne çıkar. Ayrıca, baş ağrıları, yüksek ateş, bronşit, sarılık, adet dönemi hormon dengesizlikleri ve çeşitli deri hastalıklarında da tercih edilir. Sindirim sistemi üzerinde de olumlu etkiler gösteren şevketi bostan, kabızlık ve gaz problemlerine iyi gelirken, karaciğer ve safra kesesi rahatsızlıklarına da fayda sağlar.
Bunun yanı sıra, şevketi bostanın kas gevşetici özellikleri bulunur. Spazm giderici, antibakteriyel, antienflamatuar ve hatta antitümoral etkiler gösterdiği tıbbi araştırmalarla kanıtlanmıştır. Türkiye’de ruhsatlı ilaç yapımında kullanılan nadir bitkilerden biri olan şevketi bostan, üretimi zor ve zahmetli olmasına rağmen, sağlığa olan faydaları nedeniyle büyük bir öneme sahiptir.
Çay olarak tüketildiğinde de şifalı özelliklerini gösteren bu ot, salata olarak da sofralara lezzet katmaktadır. Şevketi bostan salatası, haşlanmış otun bol limon ve zeytinyağı ile harmanlanarak hazırlanır ve hem lezzetli hem de enerji verici bir yemek alternatifi sunar.
Nasıl Temizlenir
Şevketibostan temizlerken mutlaka mutfak eldiveni kullanmanız önerilir. Eldivenlerinizi taktıktan sonra, bir bıçak yardımıyla bitkinin köklerini ve yapraklarını dikkatlice birbirinden ayırın. Eğer yapraklar arasında zarar görmüş olanlar varsa, bu aşamada ayıklayıp atabilirsiniz.
İlk adım olarak, derin bir kabın içinde sirkeli su hazırlayın. Sağlam yaprakları bu sirkeli suya koyarak bir süre bekletin; böylece yapraklardaki toprak dibe çökecektir. Ardından, kökleri de aynı sirkeli suya ekleyip temizleme işlemine devam edin.
Köklerin üzerindeki kahverengi kabuğu çıkarmak için sebze soyucu ya da bıçak kullanabilirsiniz. Kökleri uzunlamasına ikiye kestikten sonra, iç kısımdaki odunsu bölgeyi dikkatlice çıkarın. Geriye kalan beyaz kısmı iyice yıkayın ve ince şeritler halinde doğrayın.
Sonrasında, ayrı bir kapta limonlu su hazırlayın ve doğradığınız kökleri bu suyun içine alın. Şimdi tekrar yaprak temizleme işlemine dönebilirsiniz. Yaprakları bir süzgece koyup sirkeli sudan çıkarın ve topraklı suyu dökün. Ardından, yaprakları bol suyla iyice yıkayın. Bu işlemi, yapraklar tamamen topraktan arınana kadar 3-4 kez tekrarlayın. Temizleme işlemi tamamlandığında, yaprakları süzgeçte bekletip suyunun süzülmesini sağlayabilirsiniz.
1. Zeytinyağlı Şevketi Bostan Tarifi: Zeytinyağlı şevketi bostan, hafif ve sağlıklı bir seçenek arayanlar için ideal bir yemektir. Şevketi bostan otunu haşladıktan sonra, soğan, zeytinyağı, limon suyu ve baharatlarla harmanlayarak enfes bir zeytinyağlı yemek hazırlayabilirsiniz. Bu tarif, soğuk servis edilebileceği gibi, sıcak da tüketilebilir.
2. Etli Şevketi Bostan Tarifi: Şevketi bostan etli yemeklerde de harika bir seçenek sunar. Etle birlikte pişirilen şevketi bostan, etin lezzetini ve otun sağlıklı özelliklerini bir araya getirir. Kuzu eti veya tavuk etiyle yapılan bu yemeği, soğan, sarımsak ve çeşitli baharatlarla zenginleştirerek doyurucu bir ana yemek haline getirebilirsiniz.
Bunların dışında, şevketi bostan, meze olarak da oldukça popülerdir. Haşlanmış şevketi bostanı zeytinyağı ve sarımsaklı yoğurtla karıştırarak lezzetli bir meze hazırlayabilirsiniz. Ayrıca, şevketi bostan cipsi, özellikle balık restoranlarında sıkça sunulan, çıtır çıtır bir meze alternatifi olarak sofralarınızı şenlendirebilir.