Avrupa’da siyasiler, sert tartışmalar ve fikir ayrılıklarına rağmen, tazminat davalarına başvurmayı pek düşünmez. Demokratik normlara dayalı siyasi kültür ve ifade özgürlüğü, siyasilerin birbirlerine karşı hoşgörülü olmasını teşvik ederken, tartışmalar medya ve parlamenter yollarla çözülür. Oysa Türkiye’de, eleştirilerin mahkemede sonuçlanması daha olağandır. Peki, bu farkın sebepleri nedir?
Avrupa’daki siyaset kültürü farklıdır
Avrupa demokrasilerinde eleştiri, ifade özgürlüğünün temel bir parçası olarak kabul edilir. Siyasetçiler, kamuoyunun eleştirisine açıktır ve bu eleştirilerden ötürü yargıya başvurma oranı oldukça düşüktür. Tartışmalar genelde doğal bir demokratik süreç olarak görülür.
2. Parlamenter Geleneğin Gücü:
Avrupa ülkelerinde uzun yıllardır süregelen demokratik gelenekler, siyasette eleştiriyi kaldırma ve yanıt verme kültürünü güçlendirmiştir. Çoğunlukla medya veya parlamento üzerinden yürütülen tartışmalar, hukuki müdahaleye gerek kalmadan çözülür.
3. Basın Özgürlüğü: Avrupa’da geniş bir basın özgürlüğü alanı vardır. Siyasetçilere yönelik eleştiriler “ifade özgürlüğü” kapsamında korunur; eleştiriler sert olsa bile tazminat davası açma eğilimi nadirdir.
Türkiye ile Avrupa Arasındaki Farklar:
Türkiye’de ise durum farklıdır. Siyasiler arasındaki eleştiriler çoğunlukla kişisel saldırı veya onur kırıcı olarak değerlendirilir, bu nedenle tazminat davaları daha yaygındır. Bunun sebepleri şunlar olabilir:
1. Yargının Rolü: Türkiye’de yargı, siyasiler arasındaki davalarda merkezi bir rol oynar. Sert eleştiriler karşısında siyasetçiler yargıya başvurarak hak aramayı tercih ederler.
2. Kutuplaşma Kültürü: Türkiye’de siyasi figürler kutuplaşmadan dolayı birbirlerine karşı daha sert üsluplar kullanabiliyor. Bu durum, dava açma oranlarını artırıyor.
3. Eleştiriyi Kaldırma Kültürü: Türkiye’deki siyasi figürler, Avrupa’daki meslektaşlarına göre eleştiriye karşı daha hassas olabilir. Bu da, tazminat davalarının sayısını artıran bir faktördür.
4. Basın ve İfade Özgürlüğü: Türkiye’de basın özgürlüğü sınırlı olup, eleştiriyle karşılaşan medya veya gazeteciler sık sık yargılanabiliyor. Bu durum, siyasilerin eleştiriye karşı yargı yolunu seçmelerini daha da teşvik edebiliyor.
Türkiye’de tartışmalar yargıda bitiyor
Avrupa’da siyasi mücadeleler medya ve parlamentoda çözülürken, Türkiye’de daha çok mahkeme salonlarına taşınıyor. Avrupa, hoşgörü ve demokratik tartışmalara daha geniş alan açarken, Türkiye’de yargıya başvurma alışkanlığı daha yaygındır. Bu farklar, ülkelerin demokratik geleneklerinden, yargı sisteminin rolünden ve basın özgürlüğü seviyesinden kaynaklanıyor.
Cumhurbaşkanına hakeret davaları
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açtığı tazminat davaları, özellikle “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla Türkiye’de sıkça gündeme geldi. Bugün de öyle bir sarmana tekrar girildi.
Tandoğan Uysal