“Alternatif” kavramını tıp “alternatif tıp” şeklinde keşfedip kullanmaya başlasa da giderek tamamlayıcı tıptan bahsedilmektedir. İnsana, organ organ değil de bütüncül bir bakış açısı sonucunda alternatif olarak adlandırılan terapi ve uygulamalar günümüzde tamamlayıcı tıp şeklinde kabul edilmektedir. Turizm de öncelikle kitle turizmine odaklanmış ve deniz-kum-güneş (D-K-G) ağırlıklı düşünmüş ve çalışmıştır. D-K-G dışında geliştirilen tüm turizm ürünleri kısaca ve çabucak “alternatif turizm” olarak damgalanmıştır. Muğla’ya yıllardır yerel yöneticiler tarafından dillendirilen ancak hala bir adım bile yol alınamayan “Turizmi 12 aya yayma” projelerine bir örnek aslında bu günkü konumuz. Tarlada domates yetiştirerek turizm olur mu? olur.
***
Çiftlik turizmi de şimdiye kadar bu bağlamda görülmüştür. İleriki satırlarda görüleceği üzere, çiftlikler örneğin coğrafi konum ve temasına bağlı olarak tamamlayıcı turizmin yerine göre D-K-G yerine göre termal, yerine göre aktif turizm çeşitlerini tamamlayabilir. Çiftlik turizmi tamamlayıcı bir turizm ürünüdür.
***
Çiftlik turizmi özellikle Almanya, Avusturya, Fransa, İspanya ve İtalya’da giderek önem kazanmaktadır. Çiftlik turizmine katılanlar arasında yapılan araştırmalara göre, bunlar bir taraftan kalite ararken diğer taraftan özgünlüğe de önem vermektedirler. 2012 yılında Kuzey İtalya’da (Südtirol) tarım işletmelerinin %10’u çiftlik turizmi yapmaktadır. Bölgedeki gecelemelerin %5’i bu tesislerde gerçekleşmektedir. Avusturya’ya baktığımızda çiftliklerde konaklamalardan yıllık 1-1,2 milyar avro gelir elde edilmektedir. Fransa’da ise 18 000 tarım işletmesinde çiftlik turizmi yapılmaktadır.
***
Türkiye’deki çiftliklerin çoğunluğu çocuklu ailelere yönelik işletmelerdir. Yurtdışında ise örneğin Südtirol’da bazı çiftlik işletmelerinin belirli alanlara yoğunlaştıkları görülmektedir: Aileye yönelik çiftlikler, yürüyüş turizmine yönelik çiftlikler, bisiklet turizmine yönelik çiftlikler, organik tarım çiftlikleri, binicilik çiftlikleri, engelsiz tatil çiftlikleri, alerji olanlara yönelik tatil çiftlikleri, şarap çiftlikleri, yayla çiftlikleri, iklim kürü çiftlikleri ve sağlık çiftlikleri gibi.
***
Çiftlik turizmi d-k-g turizmine alternatif olmaktan çok tamamlayıcı bir ürün olabilir. Oteller çiftliklerle birlikte çalıştıklarında rekabet şanslarını artırmanın yanında misafirlerine değişik bir tecrübe ve heyecan da sunabilirler. Özellikle çocuklu aileler için tavsiye edilen bir aktivitedir çiftlik turizmi. Bu bağlamda bir taraftan çiftlikler otelleri tamamlarken, bazı çiftlikler de birbirini tamamlayıcı ürünler sunabilirler. Örneğin bir çiftlikte konaklanırken diğerinde hayvanlarla zaman geçirilebilir. Bu bir taraftan çiftliklerin iş yükünü hafifletirken diğer taraftan misafir açısından ise değişiklik anlamına gelebilir. Bu bağlamda örneğin Urla’da Çeşme ve Kuşadası’ndaki deniz-kum-güneş turizmini tamamlayıcı olarak çiftlik turizmini öne çıkarabilir. Şuanda noktasal olarak başlamış olan çiftlik turizmi genişletilerek yarımadaya yayılması düşünülebilir.
***
Çitlik turizmi ile uğraşan işletmelerin tıpkı konaklama sektöründe olduğu gibi organize olarak tanıtım ve eğitim faaliyetlerinde bulunmaları hem sinerji oluşturmaları hem de zaman ve para tasarrufu yapmaları açısından önemlidir. Otelcilerin çiftlik turizmi hakkındaki bilgilerini arttırmak için onlar çiftliklere davet edilebilirler.
***
Böylece onlar çiftlikleri daha yakından tanıyınca misafirlere pazarlamaları daha hızlı ve daha kolay olacaktır. Otelcilikte kalite standartları yıldız sistemiyle belirlenmekte, ulusal ve uluslararası alanda uygulanmaktadır. Ülkemizde henüz yeteri kadar düşünülmemiş olan çiftlik turizminde kalite standartları hazırlanarak uygulamaya geçilebilir. Geliştirilecek olan standartla misafirlerin çiftlikleri tercihlerinde kolaylık sağlanacaktır.
***
Misafirler, standarda sahip çiftlikleri rakip işletmelerden daha kolay ayırt edebileceklerdir.
Her çiftçinin bir turizmci olması beklenemez. İnsanlara hizmet etmek, insanlarla bir arada olmak herkesin yapabileceği bir iş değildir. Çiftlik turizminde işlerin çoğunluğu hanımların omuzlarında olduğu için aile içerisinde bu işe girilmezden önce karar verilmesi gerekmektedir.
***
Alternatif tıptan tamamlayıcı tıbba geçiş gerçekleştiği gibi alternatif turizm anlayışından tamamlayıcı turizm anlayışına orta vadede geçilecektir. Misafirler bir taraftan özgün ürün ve hizmetler ararken diğer taraftan bu yelpazenin genişliği de önem kazanmaktadır. Çiftlik turizmi de bu bağlamda giderek önem kazanmaktadır. Sürdürülebilir olması için kalite standartlarının geliştirilmesi gerekmektedir. Muğla bunu bu dönem rahatlıkla yapabilir. Tarım kökenli bir turizm müdürü olan Veli Çelik’le bu projeler kolaylıkla yapılabilir.
