Muğla’nın Menteşe İlçesinde bulunan 400’e yakın tescilli evi, 170’e yakın sivil mimarlık örneği yapısı, 100’e yakın sokağı ve tarihi dokusuyla Saburhane Meydanı bir Kentsel Sit Alanı olma özelliği taşıyor. Bu meydan, coğrafyayla uyumlu bir şekilde şekillenmiş özgün mimari karakteri ile öne çıkıyor. Saburhane Mahallesi Türk-Rum ve Müslüman-Hristiyan kültürlerinin bir arada yaşadığı, tipik bir yerleşim yeri olma özelliği taşıyor.
Saburhane Meydanı, zamanla kaybolan Osmanlı topraklarından göç eden varlıklı insanlar tarafından kurulmuş, özellikle 19. yüzyılın başlarından itibaren Rum ustaların etkisi altında mimari değişimlere uğramış. Meydanın yapısında, değirmenciler, terziler, doktorlar ve eczacılar gibi çeşitli meslek gruplarını içeren bir Rum nüfusu yoğunlaşmış. Bu dönemde Saburhane, ulu çınarların gölgesinde, sosyal hayatın merkezi konumunda bulunan bir mekan olarak öne çıkıyor. Yapı ustalığı, marangozluk ve meyhanecilik en yaygın meslekler.
150 YILLIK RUM HAMAMI
Saburhane Meydanında bulunan Andon’un Hamamı (Zeliha’nın Hamamı), Rum Dokunuşuyla Modern Bir Hikaye 150 yıllık bir Rum hamamı olan Andon’un Hamamı, mübadele sonrasında Türklere satılmış ve Zeliha’nın Hamamı olarak bilinmeye başlamış. Bu tarihi hamam, işletmecisi ve sahibi Andon’dan adını almış.
Andon’un Hamamı, 150 yılı aşkın bir süre boyunca Muğla’nın tarihine tanıklık etmiş ve mübadele sonrasında Türk kültürüyle bütünleşmiş. Geleneksel Rum mimarisinin izlerini taşıyan bu hamam, geçmişin atmosferini modern dokunuşlarla birleştirerek ziyaretçilere eşsiz bir deneyim sunuyor. Hamam yakın tarihe kadar Zeliha’nın Hamamı olarak anılır ve işletilir.
TARİHİ MİRASA SAHİP ÇIKIYOR
Kayınpederin ‘den kendisine miras kalan tarihi hamama sahip çıkan 82 yaşındaki Günay Gökcan, hamamı ziyarete gelenlere hamamın tarihi geçmişi hakkında bilgiler veriyor. Gökcan, 150 yıllık geçmişi olan hamamla ilgili şu bilgileri verdi:
"Muğla'nın Saburhane Mevkiinde 1800'lü yılların son zamanlarında Andon isimli bir Rum tarafından yapıldığı söylenen Hamam ilk olarak "Andonumun" veya "Cavır Hamamı" ismini almış, mübadele zamanı Rumlar gidince bir müddet askerler çalıştırmış o dönemde "Asker Hamamı" ismini almıştır. Askeriye buradan gidince Özel İdare 1949 yılında Cemal Özatalay'a satmıştır. Bu sefer, "Saburhane Hamamı" veya "Kürt Cemal'in Hamam'ı" gibi isimlerle anılan hamam 1966 yılına kadar Kürt Cemal tarafından çalıştırıldı. Cemal Özatalay'ın vefatının ardından damadı Günay Gökcan'a intikal eden bu tarihi hamam 1984 yılına kadar işletildi. 96 yaşına kadar yaşayan Cemal Özatalay'ın eşi Zeliha; Toplumun her kesimi tarafından sevilen, zeki ve esprili bir kişiliğe sahip olması nedeniyle 2009 yılında vefatından sonra bu hamam "Zelihanın Hamamı" adıyla anılır olmuştur"
